Czym jest hialuronidaza?

Znaleźć ją można w organizmach kręgowców, gdzie zlokalizowana jest w wątrobie, nerkach, skórze, jądrach oraz płynach ustrojowych, takich jak krew czy łzy. Zdolność wytwarzania hialuronidazy posiadają także niektóre bakterie oraz grzyby.

W organizmie człowieka naturalnie występuje 5 typów hialuronidazy, które są zlokalizowane w różnych miejscach naszego organizmu, gdzie pełnią określoną funkcję.

Podstawowym zadaniem hialuronidazy jest rozkład kwasu hialuronowego, stanowiącego naturalne spoiwo międzykomórkowe w organizmie człowieka. Dzięki temu ww. enzym zwiększa przepuszczalność tkanki łącznej oraz zmniejsza lepkość płynów ustrojowych. Hialuronidaza uczestniczy w ważnych procesach fizjologicznych, począwszy od zapłodnienia, kończąc na starzeniu.

Ze względu na swoje właściwości enzym ten znalazł szerokie zastosowanie w medycynie.

Hialuronidaza ma zdolność rozkładu kwasu hialuronowego, co przyczynia się do zwiększenia przepuszczalności tkanek, skutkując przyspieszaniem i ułatwieniem rozprzestrzeniania się płynów/leków podawanych np. drogą podskórną.

Po raz pierwszy hialuronidaza została zarejestrowana w 1948 r. Ze względu na fakt, iż produkt pozyskiwano od zwierząt, istniało realne ryzyko rozwoju reakcji alergicznych oraz przeniesienia czynników zakaźnych.

Dopiero w latach 90. XX wieku, dzięki możliwościom, jakie niosła za sobą inżynieria genetyczna, udało się uzyskać rekombinowaną ludzką hialuronidazę (rHuPH20)

rHuPH20 jest 100-krotnie czystszą formą hialuronidazy w porównaniu z tą pozyskiwaną od zwierząt. Rekombinowaną ludzką hialuronidazę można stosować długoterminowo ze względu na wspomniany powyżej wysoki stopień oczyszczenia, jak również brak potencjału do prowokowania stanu zapalnego, brak wpływu na przepuszczalność naczyń czy też mniejszą niż w przypadku produktu odzwierzęcego – zdolność wywoływania reakcji alergicznych.

Obrzęk, który obserwuje się po podaniu rHuPH20, jest minimalny, a efekt jej działania jest całkowicie odwracalny po 24-48 godzinach.

W przypadku stosowania immunoglobulin warto zwrócić uwagę, iż bez hialuronidazy zakresy objętości preparatów, jakie można podać do tkanki podskórnej, wahają się w przedziale 20-60 ml na miejsce podania. W przypadku przekroczenia ww. zakresu obserwuje się znaczące twardnienie tkanki w miejscu podania, zmniejszone wchłanianie oraz ból. Skutkiem tego jest konieczność przeprowadzania częstszych infuzji z wykorzystaniem kilku miejsc podania.

* SCIG (ang. subcutaneous immunoglobulin) – immunoglobulina do podawania podskórnego.

* fSCIG (ang. facilitated subcutaneous immunoglobulin) – immunoglobulina do ułatwionego podawania podskórnego.

Bezpieczeństwo hialuronidazy stosowanej m.in. w preparacie immunoglobulin weryfikowane było w wielu badaniach

Na modelu zwierzęcym potwierdzono, iż rHuPH20 jest dobrze tolerowana. Stosując u zwierząt dawki ponad 9000 razy większe niż te, które standardowo podaje się przy preparacie immunoglobulin, nie zaobserwowano wystąpienia stanu zapalnego między pierwszą a 28. dobą infuzji. Ponadto, hialuronidaza zminimalizowała miejscowe uszkodzenie tkanki podskórnej, znacząco zwiększyła rozprzestrzenianie się immunoglobulin w tkance podskórnej, redukując przy tym miejscowy obrzęk oraz ciśnienie wynikające z infuzji IgG. Nie obserwowano wpływu dużych dawek hialuronidazy na płodność, rozrodczość, rozwój płodowy oraz poporodowy.

Istnieją doniesienia świadczące o możliwości wytworzenia przez pacjentów przeciwciał przeciwko hialuronidazie (tzw. przeciwciał anty-rHuPH20). W badaniach zarówno przedklinicznych, jak i klinicznych zweryfikowano, czy obecność wspomnianych przeciwciał może mieć niekorzystny wpływ na zdrowie pacjenta bądź na skuteczność preparatu immunoglobulin.

W badaniach klinicznych 13 z 83 pacjentów (3 spośród 24 pacjentów pediatrycznych) rozwinęło przejściowe przeciwciała wiążące hialuronidazę. U tych pacjentów obecność przeciwciał nie miała wpływu na stężenie immunoglobulin w osoczu. Nie obserwowano także wzrostu liczby zakażeń czy też zwiększenia częstotliwości występowania zdarzeń niepożądanych.

W badaniach klinicznych 13 z 83 pacjentów (3 spośród 24 pacjentów pediatrycznych) rozwinęło przejściowe przeciwciała wiążące hialuronidazę.
U tych pacjentów obecność przeciwciał nie miała wpływu na stężenie immunoglobulin w osoczu. Nie obserwowano także wzrostu liczby zakażeń czy też zwiększenia częstotliwości występowania zdarzeń niepożądanych.

Podsumowując, preparaty zawierające rekombinowaną hialuronidazę ludzką dostępne są na terenie Stanów Zjednoczonych i Europy od ponad 14 lat.