Granulocyty – rodzaje, funkcje.

Granulocyty to jeden z rodzajów białych krwinek. Ich rolą jest m.in. niszczenie chorobotwórczych patogenów, które przedostały się do organizmu. Jednak obecność niedojrzałych granulocytów w badaniu morfologicznym krwi może być niepokojącym sygnałem. O czym mogą świadczyć? Sprawdź. 

Jakie są rodzaje granulocytów? 

Granulocyty to najliczniejsza grupa białych krwinek. Są produkowane w szpiku kostnym. Można wyróżnić trzy rodzaje granulocytów: [2] 

• kwasochłonne (eozynofile), 
• zasadochłonne (bazofile), 
• obojętnochłonne (neutrofile). 

Neutrofile odgrywają kluczową rolę w ochronie organizmu, pochłaniając martwe lub uszkodzone komórki oraz bakterie, które przedostały się do ustroju. Dodatkowo produkują cytokiny, które aktywują inne komórki układu odpornościowego, wspierając reakcję obronną organizmu. 

Granulocyty kwasochłonne (eozynofile) odpowiadają za niszczenie patogenów, zwłaszcza pasożytów, a także biorą udział w reakcjach alergicznych. 

Bazofile natomiast uczestniczą w reakcjach alergicznych, uwalniają histaminę i inne mediatory zapalne. Podwyższony poziom bazofilów w morfologii krwi może wskazywać nie tylko na alergie, ale również na poważne schorzenia, takie jak białaczka, czy przewlekłe stany zapalne, w tym wrzodziejące zapalenie jelita grubego. [2, 3] 

Jak badanie krwi pozwala ocenić stan granulocytów? 

Regularne wykonywanie podstawowych badań pozwala na wczesne wykrycie wielu nieprawidłowości i chorób. Jednym z ważniejszych badań jest morfologia krwi. Jest ona bardzo łatwa do wykonania. Polega na pobraniu krwi z żyły łokciowej, a następnie poddanie jej analizie w laboratorium. Morfologia krwi pozwala ocenić liczbę różnych rodzajów komórek krwi, w tym granulocytów (neutrofili, eozynofili, bazofili), ich proporcje oraz niektóre charakterystyczne cechy. Dzięki temu badanie umożliwia wykrycie wielu potencjalnych schorzeń, takich jak stany zapalne, alergie, infekcje, a nawet nowotwory krwi. Ponadto precyzyjna analiza wyników pozwala ukierunkować dalszą diagnostykę i dobrać odpowiednie metody leczenia. [4] 

Badanie krwi pozwala ocenić: 

• liczbę krwinek czerwonych, które odpowiadają za transport tlenu, oraz ich parametry, takie jak:
  • hematokryt (procentowy udział krwinek czerwonych we krwi), 
  • stężenie hemoglobiny (białka przenoszącego tlen), 
  • wskaźniki MCH, MCHC, MCV i RDW, które dostarczają informacji o wielkości i zawartości hemoglobiny w krwinkach czerwonych, 
• liczbę krwinek białych, czyli komórek odpornościowych, wraz z oceną poszczególnych ich rodzajów:
  • neutrofile (zwalczają bakterie),
  • limfocyty (odpowiadają za odporność przeciwwirusową i produkcję przeciwciał), 
  • monocyty (oczyszczają organizm z martwych komórek), 
  • eozynofile (związane z reakcjami alergicznymi i obroną przed pasożytami), 
  • bazofile (uczestniczą w reakcjach alergicznych), 

• liczbę płytek krwi, które odpowiadają za krzepnięcie, oraz ich średnią wielkość, co pozwala ocenić ich funkcję i zdolność do wspomagania gojenia ran. 

Obecnie morfologia krwi jest wykonywana wraz z rozmazem automatycznym, ale w uzasadnionych przypadkach może on zostać wykonany ręcznie. Wszelkie nieprawidłowości w wynikach powinien interpretować lekarz. 

Czym są niedojrzałe granulocyty? 

Niedojrzałe granulocyty (IG, ang. immature granulocytes) to białe krwinki, które nie zakończyły procesu dojrzewania. U osób zdrowych ich obecność we krwi jest minimalna lub nie występują wcale. Pojawienie się niedojrzałych granulocytów w większych ilościach w badaniu morfologicznym może być istotnym wskaźnikiem diagnostycznym, ponieważ często świadczy o obecności chorób lub stanów zagrażających zdrowiu, takich jak infekcje, stany zapalne czy choroby nowotworowe. 

Wyróżniamy dwa główne rodzaje niedojrzałych granulocytów: 

• niedojrzałe neutrofile, 
• niedojrzałe eozynofile i bazofile. 

Dokładne określenie liczby i rodzaju tych komórek jest możliwe dzięki badaniu morfologii krwi z rozmazem, które dostarcza szczegółowych informacji o ich obecności i potencjalnym znaczeniu klinicznym. [1] 

Co oznacza podwyższony poziom niedojrzałych granulocytów? 

Niedojrzałe granulocyty pojawiają się w sytuacji, kiedy organizm nie potrafi wytworzyć odpowiedniej ilości dojrzałych komórek. Podwyższony poziom niedojrzałych granulocytów może świadczyć o rozwoju niektórych chorób autoimmunologicznych, wskazywać na stany zapalne w organizmie czy toczącą się infekcję wirusową lub bakteryjną. Może również wskazywać na białaczkę lub sepsę. [1] 

Jakie są typowe przyczyny obniżonego poziomu granulocytów? 

Obniżony poziom granulocytów, określany jako granulocytopenia lub w cięższych przypadkach agranulocytoza, znacząco osłabia układ odpornościowy, zwiększając ryzyko infekcji, posocznicy, a nawet zagrożenia życia. Przyczyny tego stanu mogą być różnorodne – od łagodnych, takich jak infekcje, po poważne schorzenia wymagające specjalistycznego leczenia, np. choroby szpiku kostnego. Obniżony poziom granulocytów może wystąpić w przebiegu: [5] 

• chorób nowotworowych, 
• chorób hematologicznych (np. białaczka) 
• chorób autoimmunologicznych (np. toczeń), 
• infekcji bakteryjnych i wirusowych, 
• zespołów ciężkiej wrodzonej neutropenii, 
• powikłań po chemioterapii. 

Obniżony poziom granulocytów może również wynikać z długotrwałego stosowania leków. Do substancji, które mogą powodować granulocytopenię, należą m.in. penicyliny, ibuprofen, cefalosporyny, paracetamol, klozapina, metamizol, tiamazol i sulfasalazyna. Warto pamiętać, że niektóre z tych leków są dostępne bez recepty, dlatego ich stosowanie powinno być zawsze skonsultowane z lekarzem w przypadku długotrwałego przyjmowania lub wystąpienia niepokojących objawów. [5] 

Bibliografia 

1. Korkut, M. et al., Czy liczba niedojrzałych granulocytów to nowy czynnik predykcyjny perforacji wrzodu trawiennego?. Pol Przegl Chir, vol. 94, 2022, no. 3, s. 59-63. 
2. Zawadzki M., et.al, Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów wydziałów kosmetologii, Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2012. 
3. Kopeć-Szlęzak J., Rola granulocytów zasadochłonnych (bazofili) w świetle badań z ostatnich lat, J. Transf. Med. 2016; 9: s. 45–53. 
4. Jędrzejczak W., Co można wykryć za pomocą badania morfologii krwi?, Lekarz POZ, vol. 4, no. 1, 2018, s. 1-7. 
5. Stefaniuk P. i in., Neutropenia dorosłych jako istotny problem diagnostyczny”, Pielęgniarstwo XXI wieku, Vol.17, Nr 1 (62)/2018, s. 37-43.