Monocyty – czym są i co oznacza zbyt niski lub zbyt wysoki poziom?

Zbyt niskie lub wysokie stężenie monocytów może świadczyć o nieprawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Dowiedz się, czym są monocyty i jaką rolę pełnią w organizmie. 

Co to są monocyty i jakie jest ich znaczenie? 

Monocyty (MONO) to rodzaj białych krwinek powstających w szpiku kostnym, stanowiących około 5-10% wszystkich leukocytów obecnych we krwi obwodowej. Przebywają w krwioobiegu przez kilka dni, po czym migrują do tkanek, gdzie pełnią kluczowe funkcje w systemie odpornościowym organizmu. 

Główne role monocytów obejmują: 

• udział w odpowiedzi immunologicznej, 
• usuwanie z organizmu martwych, zakażonych lub uszkodzonych komórek, 
• regulację procesów zapalnych oraz udział w hematopoezie (procesie powstawania i rozwoju komórek krwi). 

Monocyty odgrywają istotną rolę w procesach odpornościowych, m.in. prezentując antygeny limfocytom T, co inicjuje odpowiedź immunologiczną. Mogą również prezentować antygeny limfocytom B, niezależnie od współpracy z limfocytami T, co dodatkowo wspiera proces obrony organizmu. W ramach fagocytozy – procesu, w którym komórki pochłaniają i niszczą patogeny – monocyty eliminują pozostałości martwych komórek, jak i czynniki zakaźne obecne w organizmie. [1] 

Podczas kontaktu z patogenem monocyty opuszczają krwiobieg i ulegają przekształceniu w makrofagi lub komórki dendrytyczne. Makrofagi są kluczowym elementem odporności wrodzonej, pełniącej funkcję pierwszej linii obrony organizmu. Zapewniają szybką reakcję na infekcję do czasu, aż rozwinięta zostanie odporność nabyta, związana z aktywacją limfocytów oraz produkcją przeciwciał. [2] 

Jakie są normy prawidłowego poziomu monocytów we krwi? 

W badaniu morfologicznym krwi monocyty są oznaczane skrótem MONO. Ich poziom określa się w wartościach procentowych (%) w stosunku do całkowitej liczby białych krwinek (WBC) jak i liczbowo tys/μl. Normy monocytów różnią się w zależności od wieku. 

Poziom monocytów określany jest na podstawie badania morfologii krwi. Interpretację wyników należy każdorazowo skonsultować z lekarzem, ponieważ samodzielna analiza wyników może prowadzić do niewłaściwych wniosków. Warto pamiętać, że normy mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium. [3] 

Co oznacza podwyższony poziom monocytów? 

Podwyższony poziom monocytów, określany jako monocytoza, może wystąpić w różnych stanach chorobowych. Najczęściej wiąże się z infekcjami wirusowymi lub bakteryjnymi, a także z obecnością stanu zapalnego w organizmie. Monocytoza jest również charakterystyczna dla niektórych chorób autoimmunologicznych, takich jak toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Może także wskazywać na przewlekłe infekcje, np. gruźlicę, lub towarzyszyć chorobom nowotworowym, takim jak białaczka. [3] 

Podwyższony poziom monocytów, szczególnie u dzieci, może być związany z alergią. W przebiegu reakcji alergicznych mogą pojawiać się charakterystyczne zmiany skórne, takie jak pokrzywka, zaczerwienienie czy obrzęk. Często towarzyszą im także objawy ogólnoustrojowe, takie jak gorączka, powiększone węzły chłonne, bóle głowy, mięśni i stawów. Warto jednak pamiętać, że monocytoza nie jest specyficznym wskaźnikiem alergii – podwyższony poziom monocytów wymaga zawsze dokładnej analizy przez lekarza w kontekście całego obrazu klinicznego. [3] 

Jeśli poziom monocytów w morfologii krwi jest podwyższony, a dodatkowo występują objawy takie jak osłabienie, nudności, wymioty, bóle głowy oraz stawów, konieczne jest 

przeprowadzenie dalszej diagnostyki. Podwyższony poziom monocytów (monocytoza) może w niektórych przypadkach wskazywać na poważne schorzenia, w tym na choroby nowotworowe układu krwiotwórczego, takie jak białaczka. Wczesne wykrycie i dokładna diagnostyka są kluczowe dla prawidłowego wdrożenia leczenia. [3] 

Warto pamiętać, że na wyniki badań krwi, w tym na podwyższony poziom leukocytów i monocytów, mogą wpływać stosowane leki. Podwyższone wartości mogą wystąpić u osób przyjmujących takie substancje jak heparyna, aspiryna, chloroform, kortykosteroidy, adrenalina, chinidyna czy triamteren. Dlatego zawsze przed wykonaniem badania należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, aby właściwie zinterpretować wyniki. [3] 

Jakie są skutki obniżonej liczby monocytów? 

Obniżony poziom monocytów, określany jako monocytopenia, często wiąże się z chorobami, w których występuje zmniejszona liczba białych krwinek, co osłabia układ odpornościowy. W efekcie organizm staje się bardziej podatny na infekcje i mniej zdolny do skutecznego zwalczania patogenów. Niska liczba monocytów może wskazywać na: 

• obecność dużej ilości toksyn w organizmie, 
• znaczące osłabienie odporności, 
• przewlekłe stany zapalne, 
• choroby autoimmunologiczne, 
• uszkodzenie szpiku kostnego, 
• długotrwałe zakażenie wirusem HIV, prowadzące do rozwoju AIDS. 

Zidentyfikowanie przyczyny obniżonego poziomu monocytów jest kluczowe, aby wdrożyć odpowiednie leczenie i poprawić funkcjonowanie układu odpornościowego. Wyniki należy zawsze skonsultować z lekarzem, który na podstawie dodatkowych badań określi dalsze postępowanie. [3] 

Badanie krwi a ocena poziomu monocytów 

Regularne wykonywanie badań krwi jest kluczowe dla oceny ogólnego stanu zdrowia organizmu. Podstawowym badaniem jest morfologia krwi z rozmazem, która dostarcza wielu istotnych informacji o funkcjonowaniu układu krwiotwórczego i układu odpornościowego. Morfologię warto wykonywać co najmniej raz w roku, a w przypadku wystąpienia objawów takich jak przewlekłe zmęczenie, osłabienie, zwiększona podatność na infekcje czy inne niepokojące symptomy, nawet częściej. 

Nieprawidłowa liczba monocytów w wynikach badań (zarówno zbyt niska, jak i zbyt wysoka) nie jest chorobą samą w sobie, ale może wskazywać na to, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego, np. infekcja, stan zapalny czy inny proces patologiczny. 

Pamiętaj jednak, że samodzielna interpretacja wyników badań może prowadzić do błędnych wniosków. Natomiast pojedynczy wynik badań nie daje pełnego obrazu stanu zdrowia – zawsze trzeba analizować go w kontekście innych parametrów. Wyniki morfologii należy zawsze skonsultować z lekarzem, który uwzględni całościowy obraz kliniczny i w razie 

potrzeby zleci dodatkowe badania. Jeśli masz wątpliwości dotyczące swojego stanu zdrowia, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty. [3] 

Bibliografia 

1. Kopeć-Szlęzak J., Zróżnicowanie monocytów krwi obwodowej, Journal of Transfusion Medicine, Tom 3, nr 2, 2010, s. 62-66. 
2. Wiśnik E., i in., Tolerancja monocytów i makrofagów w odpowiedzi na bakteryjną endotoksynę, Postepy Hig Med Dosw (online), 2017; 71, s. 176-185. 
3. Ihnatowicz P., Ptak E., Masz to we krwi. Morfologia, Hashimoto, Cholesterol, Wydawnictwo Publicat, Poznań 2017, s. 66-69.