Neutrofile (neutrocyty) – Czym są, jakie są ich normy i jak wpływają na zdrowie?

Neutrofile to ważne dla organizmu białe krwinki. Ich zadaniem jest unieszkodliwienie chorobotwórczych patogenów. Zarówno wysoki, jak i zbyt niski poziom świadczy o nieprawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Jakie są normy dla neutrofili i kiedy warto je zbadać? Sprawdź. 

Co to są neutrofile (neutrocyty)? 

Neutrofile to jeden z rodzajów białych krwinek (leukocytów) produkowanych w szpiku kostnym. Stanowią kluczowy element układu odpornościowego, odpowiedzialny za ochronę organizmu przed szkodliwymi patogenami, takimi jak bakterie, grzyby czy wirusy. U zdrowych osób neutrofile stanowią około 40–60% wszystkich białych krwinek, co czyni je najliczniejszą grupą leukocytów. 

Neutrofile często nazywane są pierwszą linią obrony układu odpornościowego, ponieważ jako pierwsze docierają do miejsca stanu zapalnego. Tam aktywnie zwalczają patogeny poprzez proces fagocytozy (pochłaniania i niszczenia drobnoustrojów) oraz wydzielanie substancji wspierających eliminację infekcji. Ich szybka reakcja jest kluczowa dla kontrolowania stanu zapalnego i zapobiegania rozwojowi infekcji. [1] 

Neutrofile stosują trzy główne mechanizmy do eliminacji patogenów: 

• Degranulacja – uwalnianie na zewnątrz komórki substancji bakteriobójczych, takich jak enzymy i toksyczne białka, które niszczą patogeny, 
• Fagocytoza – pochłanianie drobnoustrojów, a następnie ich trawienie i destrukcja wewnątrz specjalnych struktur komórkowych (lizosomów), 
• Netozę (NETosis) – proces, w którym neutrofil uwalnia swoje DNA, tworząc tzw. „pułapkę neutrofilową” (NET), która unieruchamia i niszczy patogeny w miejscu infekcji. 

Neutrofile mają stosunkowo krótki czas życia. Po spełnieniu swojej funkcji immunologicznej zazwyczaj giną w procesie zaprogramowanej śmierci komórkowej, zwanej apoptozą, zwykle w ciągu 7–10 godzin od wejścia do krwioobiegu.[2] 

Jakie są normy dla neutrofili we krwi? 

W morfologii krwi neutrofile są oznaczone skrótem NEU/NEUT. Ich liczba jest określana na podstawie całkowitej liczby leukocytów i granulocytów. Normy różnią się w zależności od wieku. Normy te mogą się różnić w zależności od laboratorium. Wszelkie odchylenia w wynikach badań krwi powinny być konsultowane z lekarzem, który weźmie pod uwagę również pozostałe wyniki badań, samopoczucie czy odczuwane dolegliwości. 

Przyczyny zmienności liczby neutrofili 

Liczba neutrofili może zmieniać się pod wpływem różnych czynników, dlatego bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie do badania. Morfologię krwi, która pozwala ustalić liczbę białych krwinek i innych parametrów należy wykonywać przynajmniej raz w roku, dzięki czemu można uzyskać wiele informacji o stanie zdrowia. Badanie to można również przeprowadzić w momencie, kiedy pacjent ma objawy sugerujące infekcje. Wyniki wtedy mogą odbiegać od normy. [3] 

Podwyższona liczba neutrofili 

W przypadku podwyższonego poziomu neutrofilii i jednocześnie białych krwinek można podejrzewać ostrą infekcję. Jeśli natomiast białe krwinki są obniżone, przy wysokich neutrofilach świadczy to o długotrwałej infekcji. Wyniki neutrofili należy interpretować wraz z pozostałymi parametrami. 

Wysokie neutrofile mogą wskazywać również na: [3] 

• zakażenia bakteryjne i wirusowe, 
• zawał serca, 
• nagły i ciężki stres, 
• kolkę nerkową, 
• krwotoki wewnętrzne, 
• urazy, 
• choroby autoimmunologiczne (RZS, choroby zapalne jelit), 
• zatrucia pokarmowe, 
• dna moczanowa, 
• nowotwory, 
• odczyny poszczepienne. 

Obniżona liczba neutrofili 

Niski poziom neutrofili, zwany neutropenią, znacząco zwiększa ryzyko zakażeń bakteryjnych, ponieważ neutrofile odgrywają kluczową rolę w zwalczaniu patogenów. Neutropenia może wynikać z przewlekłego osłabienia organizmu, upośledzenia produkcji białych krwinek w szpiku kostnym lub zwiększonego niszczenia neutrofili. 

Czynniki prowadzące do obniżenia poziomu neutrofili obejmują: 

• Niedożywienie oraz niedobory niezbędnych witamin i składników mineralnych, takich jak witamina B12 czy kwas foliowy, 
• Zaburzenia przewodu pokarmowego, w tym problemy z wchłanianiem składników odżywczych (np. w przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna czy celiakii), 
• Stosowanie leków, takich jak przeciwhistaminowe, przeciwdrgawkowe, barbiturany, diuretyki, sulfonamidy czy leki przeciwpsychotyczne. 

Bardzo niski poziom neutrofili może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia i życia, zwłaszcza gdy towarzyszą mu objawy takie jak gorączka, osłabienie lub nawracające infekcje. Taki stan wymaga pilnej konsultacji lekarskiej, aby zidentyfikować przyczynę i wdrożyć odpowiednie leczenie. [3] 

W przypadku badania liczby neutrofili u zdrowej osoby, ich zbyt niski lub wysoki poziom jest sygnałem, aby dokładniej przyjrzeć się swojemu organizmowi. Na wyniki mogą mieć wpływ nie tylko inne schorzenia czy dolegliwości, ale również nadmierny stres, intensywne ćwiczenia fizyczne czy nieprawidłowe przygotowanie do badania. 

Jakie objawy mogą świadczyć o nieprawidłowej liczbie neutrofili? 

Badanie poziomu neutrofili warto wykonać w przypadku przedłużających się infekcji, pogorszenia samopoczucia lub w celu ogólnej oceny stanu zdrowia organizmu. Objawy takie jak osłabienie, zmęczenie czy spadek koncentracji mogą również sygnalizować zaburzenia w poziomie neutrofili. 

Podwyższony poziom neutrofili 

Podwyższony poziom neutrofili, zwany neutrofilią, najczęściej wskazuje na aktywną infekcję lub stan zapalny w organizmie. Do objawów, które mogą sugerować podwyższoną liczbę neutrofili, należą: 

• Podwyższona temperatura ciała, gorączka, 
• Objawy ze strony górnych dróg oddechowych, takie jak ból gardła, kaszel czy trudności z oddychaniem, 
• Zmiany skórne, np. wysypka, zaczerwienienie, świąd czy obrzęki, 
• Problemy z układem pokarmowym, takie jak biegunki, bóle brzucha czy nudności, 
• Ogólne osłabienie organizmu, zmęczenie lub spadek koncentracji. 

Jeśli zauważasz u siebie takie dolegliwości, warto skonsultować się z lekarzem, który na podstawie objawów i wyników badań zdiagnozuje przyczynę podwyższonego poziomu neutrofili i zleci dalsze postępowanie. [3] 

Obniżony poziom neutrofili 

Częste zapalenia ucha, zatok czy płuc, zwłaszcza gdy towarzyszy im gorączka, mogą być objawem obniżonego poziomu neutrofili, czyli neutropenii. Dodatkowo w jamie ustnej mogą występować charakterystyczne zmiany, takie jak afty, owrzodzenia, bolesne zmiany na języku czy podniebieniu. 

Neutropenia najczęściej manifestuje się w postaci nawracających infekcji, które są trudniejsze do opanowania i mogą mieć cięższy przebieg. Taki stan wymaga dokładnego zdiagnozowania przyczyn, aby zidentyfikować podłoże problemu i wdrożyć odpowiednie leczenie. Regularna konsultacja z lekarzem i dalsza diagnostyka, w tym badanie morfologiczne, są kluczowe dla ustalenia źródła infekcji oraz odpowiedniego działania. [4] 

Diagnostyka i badania 

Poziom neutrofili można sprawdzić wykonując morfologię krwi z rozmazem. Badanie to dostarcza szeregu cennych informacji, jednak aby poprawnie je zinterpretować konieczna jest pomoc lekarska. Niekiedy konieczne może być rozszerzenie diagnostyki o inne badania. [3] 

Morfologia krwi jest badaniem, które wymaga przygotowania. Należy zgłosić się na badanie na czczo. Najlepiej wykonywać je w godzinach porannych. Dzień przed badaniem powinno się unikać intensywnej aktywności fizycznej, stresu i spożywania alkoholu. Warto być również wypoczętym i dobrze nawodnionym, co ułatwi pobranie krwi. [3] 

Bibliografia 

1. M. Gajewski, P. Rzodkiewicz, S. Maśliński, Aktualne poglądy na znaczenie neutrofilów w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Wciąż neutrofile czy może już mikrofagi?, ”Reumatologia”, 2011; 49, 5, s. 344–350. 
2. P. Kasperkiewicz-Wasilewska, Badanie funkcji granzymu A w neutrofilach z wykorzystaniem indukowanych pluripotencjalnie komórek macierzystych, 2020/39/B/NZ1/03027, Politechnika Wrocławska. 
3. I. Ihnatowicz, E. Ptak, Masz to we krwi. Morfologia, Hashimoto, Cholesterol, Wydawnictwo Publicat, Poznań 2017. 
4. P. Stefaniuk, A. Szymczyk, M. Podhorecka, Neutropenia dorosłych jako istotny problem diagnostyczny, “Pielęgniarstwo XXI wieku”, Vol.17, Nr 1 (62)/2018, s. 37-43.