Limfocyty T na straży Twojego układu immunologicznego

Limfocyty T są kluczowymi elementami układu immunologicznego, dzielącymi się na trzy główne typy: cytotoksyczne, pomocnicze i regulatorowe. Każdy z tych typów pełni specyficzną rolę w odpowiedzi immunologicznej. Za co odpowiadają limfocyty T i co może oznaczać ich nieprawidłowy poziom?

Co to są limfocyty T i jak działają?

Limfocyty T, razem z limfocytami B, są kluczowymi komórkami układu odpornościowego, odpowiedzialnymi za ochronę organizmu przed szkodliwymi patogenami zarówno zewnętrznymi, jak i wewnętrznymi. Limfocyty T dzielą się na różne subpopulacje, z których każda pełni specyficzną rolę. Limfocyty Tc (cytotoksyczne) są zdolne do niszczenia innych komórek, takich jak przeszczepione, nowotworowe oraz własne komórki zainfekowane wirusem. Limfocyty Th (pomocnicze) regulują odpowiedź immunologiczną, wspomagając inne komórki układu odpornościowego. Limfocyty regulatorowe hamują odpowiedź immunologiczną, zapobiegając autoagresji. Współpraca tych subpopulacji jest niezbędna dla skutecznej odpowiedzi immunologicznej. [1]

Za dojrzewanie limfocytów T odpowiada grasica, dlatego często są one nazywane komórkami grasicozależnymi. W grasicy odbywa się również eliminacja autoreaktywnych klonów, co zapobiega autoagresji. Po dojrzewaniu limfocyty T są uwalniane do układu krążenia i osiedlają się w obwodowych narządach limfatycznych, takich jak węzły chłonne, śledziona, grudki chłonne, błona śluzowa układu pokarmowego oraz migdałki. [2]

Jak limfocyty T reagują na antygeny?

Antygeny to cząsteczki, które mogą wywołać odpowiedź immunologiczną i specyficznie wiązać się z immunoglobulinami oraz receptorami limfocytów T. [1]

W obwodowych narządach limfatycznych, takich jak węzły chłonne i śledziona, dojrzałe limfocyty B i T reagują z antygenami. Rozpoznają je za pomocą swoich receptorów, co prowadzi do aktywacji odpowiedzi immunologicznej. Limfocyty T cytotoksyczne eliminują komórki zawierające antygeny, podczas gdy limfocyty T pomocnicze, po rozpoznaniu antygenu, aktywują się i proliferują, wspierając inne komórki układu odpornościowego w walce z patogenem. [3]

Jaki wpływ mają limfocyty T na odpowiedź immunologiczną?

Wyróżnia się dwa typy odpowiedzi immunologicznej: humoralną i komórkową. W odpowiedzi humoralnej biorą udział przeciwciała, które powstają wskutek aktywacji limfocytów B oraz limfocytów T pomocniczych. W odpowiedzi komórkowej kluczową rolę pełnią limfocyty T, które wydzielają cytokiny pobudzające inne komórki układu immunologicznego. Limfocyty T cytotoksyczne są odpowiedzialne za niszczenie komórek docelowych.[1]

Limfocyty T uczestniczą także w reakcjach alergicznych układu pokarmowego, oddechowego i skóry. Ich prawidłowy poziom kontroluje odpowiedź na alergeny, a pojawienie się chorób alergicznych wynika z upośledzenia ich funkcji i osłabienia zdolności regulacyjnych. [4]

Limfocyty T regulatorowe odgrywają kluczową rolę w powstawaniu i utrzymywaniu odpowiedzi immunologicznej. Działają poprzez wytwarzanie cytokin, które hamują procesy wzrostu i różnicowania komórek, a także mogą bezpośrednio oddziaływać na komórki docelowe. [5]

Jakie mogą być konsekwencje obniżonego lub podwyższonego poziomu limfocytów T?

Niepokojący jest zarówno niski, jak i wysoki poziom limfocytów. Obniżony poziom może mieć charakter tymczasowy i pojawić się w przebiegu infekcji, silnego stresu, niedożywienia i podczas intensywnego wysiłku fizycznego.

Obniżone poziomy limfocytów T mogą prowadzić do osłabienia układu odpornościowego, co zwiększa ryzyko infekcji wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych. Przykładem jest zakażenie wirusem HIV, które prowadzi do znacznego spadku liczby limfocytów T, co skutkuje zespołem nabytego niedoboru odporności (AIDS). Osoby z obniżonym poziomem limfocytów T są również bardziej narażone na rozwój nowotworów, ponieważ ich organizm ma trudności z wykrywaniem i niszczeniem komórek nowotworowych. [6]

Podwyższone poziomy limfocytów T mogą być związane z chorobami autoimmunologicznymi, w których układ odpornościowy atakuje własne komórki organizmu. Przykłady takich chorób to reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy i stwardnienie rozsiane. Wysoki poziom limfocytów T może również wskazywać na obecność nowotworów układu limfatycznego, takich jak chłoniaki i białaczki. [6]

W obu przypadkach, nieprawidłowe poziomy limfocytów T wymagają dokładnej diagnostyki i odpowiedniego leczenia, aby przywrócić równowagę w układzie odpornościowym i zapobiec poważnym komplikacjom zdrowotnym. [6]

Bibliografia

1. J. Gołąb i in., Immunologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
2. J. Marcinkiewicz, M. Siedlar, Fizjologia i podstawy organizacji układu immunologicznego, https://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.166.1.
3. A. Ł. Gajewski, Subpopulacje limfocytów T oraz ich rola w reakcjach nadwrażliwości, https://www.mp.pl/podrecznik/alergologia/chapter/B77.132.1.14.5.
4. B. Kręcisz i in., Rola limfocytów T regulowanych w alergicznym kontaktowym zapaleniu skóry, “Medycyna Pracy”, 2009;60(4), s. 315–319.
5. A. Jałocha-Kaczka i in., Rola limfocytów T regulatorowych w patogenezie wybranych chorób pęcherzowych, “Przegl Dermatol”, 2011, 98, s. 295–301.
6. B. Solnica, Limfocyty, https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.27.1.121.

C-ANPROM/PL/HYQ/0040, 01.2025