Limfocyty – czym są i jaką pełnią rolę w organizmie?

Limfocyty to grupa białych krwinek kluczowych dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Są odpowiedzialne za zwalczanie patogenów,  które wnikają do organizmu. Wytwarzają przeciwciała, a ich nieprawidłowa liczba, zarówno podwyższona jak i obniżona może wskazywać na zaburzenia w funkcjonowaniu układu odpornościowego.  Czym są limfocyty i jaką rolę pełnią w organizmie?

Co to są limfocyty i jakie jest ich znaczenie dla organizmu?

Limfocyty B, limfocyty T, komórki NK  (naturalne komórki zabójcze) to kluczowe komórki,  układu odpornościowego. Limfocytów w ludzkim organizmie jest około 1-2 bilionów (1-2×1012). [1] Limfocyty powstają głównie w szpiku kostnym, natomiast dojrzewanie limfocytu B przebiega również w szpiku kostnym a limfocytu T w grasicy. Po dojrzewaniu limfocyty przemieszczają się do wtórnych narządów limfatycznych, takich jak węzły chłonne, śledziona, oraz tkanki limfatyczne związane z błonami śluzowymi, gdzie są gotowe do odpowiedzi na patogeny. [1] 

Limfocyty stanowią kluczową linię obrony, która umożliwia organizmowi skuteczne rozpoznawanie i zwalczanie zagrożeń takich jak bakterie, wirusy, a nawet komórki nowotworowe.[1,3]

Limfocyty T rozpoznają i niszczą zakażone komórki, a także regulują aktywność innych komórek odpornościowych. Limfocyty B produkują przeciwciała, które neutralizują patogeny, a komórki NK niszczą komórki, które już zostały zakażone.

Limfocyty także mają zdolność pamięci immunologicznej, co oznacza, że potrafią “zapamiętać” antygeny patogenów, z którymi miały wcześniej kontakt. Dzięki temu przy kolejnej infekcji reakcja obronna jest szybsza i bardziej efektywna.[1,3] 

Jakie są przyczyny podwyższonego poziomu limfocytów?

Przyczyny podwyższonego poziomu limfocytów najczęściej wynikają z przewlekłych zakażeń bakteryjnych (krztusiec, gruźlica, kiła) lub wirusowych (mononukleoza zakaźna, świnka, odra, Wirusowe Zapalenie Wątroby(WZW), a także mogą występować w chorobach, takich jak: [2]

  • toksoplazmoza,
  • białaczka, 
  • chłoniak,
  • Reumatoidalne Zapalenie Stawów (RZS),
  • zespół Felty’ego.

Podwyższony poziom limfocytów może pojawić się po przebytych operacjach lub urazach, jako reakcja na niektóre leki, a także w ostrej chorobie serca. Niekiedy ich wysoki poziom pojawia się u kobiet w ciąży. [2]

Wysoki poziom limfocytów we krwi świadczy o toczącym się stanie zapalnym w ludzkim organizmie. Często towarzyszą mu również inne dolegliwości, które powinny skłonić Cię do wizyty u lekarza i rozszerzeniu diagnostyki.

Co oznacza obniżona liczba limfocytów we krwi?

Zarówno niski poziom limfocytów, jak i ich podwyższony poziom są równie niepokojące.. Mogą one świadczyć o: [2]

  • układowych chorobach tkanki łącznej,
  • zakażeniach wirusowych (HIV, COVID),
  • sepsa,
  • niewydolność nerek,
  • sarkoidoza,
  • zespół Cushinga,
  • niektóre wrodzone niedobory odporności.

Niski poziom limfocytów może występować podczas radioterapii i chemioterapii, po stosowaniu glikokortykosteroidów lub leków immunosupresyjnych. Może również się pojawić po przeszczepach narządów. [2]

Spadek liczby limfocytów może być również wywołany silnym stresem, niedożywieniem, intensywnym wysiłkiem fizycznym oraz infekcjami.

Jak sprawdzić poziom limfocytów poprzez badania krwi?

Regularnie wykonywana morfologia krwi z rozmazem to jedno z ważniejszych działań profilaktycznych. Umożliwia ocenę stanu zdrowia organizmu, zweryfikowanie występowania stanów zapalnych czy niedoborów witamin i składników mineralnych. To również badanie, które jest wstępem do dalszej diagnostyki. [3,4]

Interpretacja badania laboratoryjnego polega na ocenie jego wiarygodności i porównaniu wyników z zakresami referencyjnymi, które mogą różnić się w zależności od laboratorium. Nie należy robić tego samodzielnie, dlatego konieczna jest wizyta u lekarza. Krew należy pobierać od pacjenta na czczo, w warunkach spoczynkowych lub w pozycji siedzącej. Prawidłowe przygotowanie do badania pozwala uzyskać wiarygodny wynik. [4]

Jakie są choroby związane z limfocytami?

Limfocyty są kluczowymi komórkami układu odpornościowego, które odgrywają centralną rolę w obronie organizmu przed infekcjami i nowotworami. Zaburzenia w liczbie lub funkcji limfocytów mogą prowadzić do różnych chorób: [1]

Limfocytoza to stan podwyższonej liczby limfocytów, spowodowany m.in. infekcjami wirusowymi, chorobami autoimmunologicznymi i nowotworami.[1, 5]

Limfopenia to obniżona liczba limfocytów, wynikająca z zakażeń wirusowych, chorób autoimmunologicznych lub leczenia.[1, 5]

Choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów i toczeń rumieniowaty, powodują, że układ odpornościowy atakuje własne komórki.[5]

Nowotwory układu limfatycznego, takie jak przewlekła białaczka limfocytowa i chłoniaki, wpływają na limfocyty, prowadząc do ich nadmiernego wzrostu lub nieprawidłowego funkcjonowania. [5]

Pierwotne niedobory odporności

Pierwotne niedobory odporności (PID) to wrodzone zaburzenia wynikające z defektów genetycznych wpływających na rozwój i funkcjonowanie limfocytów. Ciężki złożony niedobór odporności (SCID) jest jednym z przykładów, gdzie zmniejszona liczba lub dysfunkcja limfocytów T i B prowadzi do ciężkich, nawracających infekcji. [1]. Zarówno obniżona, jak i podwyższona liczba limfocytów we krwi skłania do rozszerzenia diagnostyki. 

Bibliografia

  1. J. Gołąb i in., Immunologia, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2017.
  2. B. Solnica, Limfocyty, https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.27.1.121. Dostęp: 21.11.2024
  3. A.Szaflarska i in., Krótka charakterystyka mechanizmów tolerancji immunologicznej, “Przegląd Lekarski”, 2015/72, 12, s. 
  4. A.Szutowicz i in., Diagnostyka Laboratoryjna, Tom 1, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2009. 
  5. A.Jasiulewicz i in., Rola limfocytów B w mechanizmach patogenezy wybranych chorób, “Forum Medycyny Rodzinnej” 2011, tom 5, nr 1, s. 37–46.

 

Materiał powstał z inicjatywy Takeda. Informacje te są dostępne dla opinii publicznej, wyłącznie dla celów informacyjnych. Nie stanowią konsultacji medycznej, celem uzyskania porady należy skontaktować się z lekarzem.