Limfocyty – czym są i jaką pełnią rolę w organizmie?
Limfocyty to grupa białych krwinek kluczowych dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Są odpowiedzialne za zwalczanie patogenów, które wnikają do organizmu. Wytwarzają przeciwciała, a ich nieprawidłowa liczba, zarówno podwyższona jak i obniżona może wskazywać na zaburzenia w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Czym są limfocyty i jaką rolę pełnią w organizmie?
Co to są limfocyty i jakie jest ich znaczenie dla organizmu?
Limfocyty B, limfocyty T, komórki NK (naturalne komórki zabójcze) to kluczowe komórki, układu odpornościowego. Limfocytów w ludzkim organizmie jest około 1-2 bilionów (1-2×1012). [1] Limfocyty powstają głównie w szpiku kostnym, natomiast dojrzewanie limfocytu B przebiega również w szpiku kostnym a limfocytu T w grasicy. Po dojrzewaniu limfocyty przemieszczają się do wtórnych narządów limfatycznych, takich jak węzły chłonne, śledziona, oraz tkanki limfatyczne związane z błonami śluzowymi, gdzie są gotowe do odpowiedzi na patogeny. [1]
Limfocyty stanowią kluczową linię obrony, która umożliwia organizmowi skuteczne rozpoznawanie i zwalczanie zagrożeń takich jak bakterie, wirusy, a nawet komórki nowotworowe.[1,3]
Limfocyty T rozpoznają i niszczą zakażone komórki, a także regulują aktywność innych komórek odpornościowych. Limfocyty B produkują przeciwciała, które neutralizują patogeny, a komórki NK niszczą komórki, które już zostały zakażone.
Limfocyty także mają zdolność pamięci immunologicznej, co oznacza, że potrafią “zapamiętać” antygeny patogenów, z którymi miały wcześniej kontakt. Dzięki temu przy kolejnej infekcji reakcja obronna jest szybsza i bardziej efektywna.[1,3]
Jakie są przyczyny podwyższonego poziomu limfocytów?
Przyczyny podwyższonego poziomu limfocytów najczęściej wynikają z przewlekłych zakażeń bakteryjnych (krztusiec, gruźlica, kiła) lub wirusowych (mononukleoza zakaźna, świnka, odra, Wirusowe Zapalenie Wątroby(WZW), a także mogą występować w chorobach, takich jak: [2]
- toksoplazmoza,
- białaczka,
- chłoniak,
- Reumatoidalne Zapalenie Stawów (RZS),
- zespół Felty’ego.
Podwyższony poziom limfocytów może pojawić się po przebytych operacjach lub urazach, jako reakcja na niektóre leki, a także w ostrej chorobie serca. Niekiedy ich wysoki poziom pojawia się u kobiet w ciąży. [2]
Wysoki poziom limfocytów we krwi świadczy o toczącym się stanie zapalnym w ludzkim organizmie. Często towarzyszą mu również inne dolegliwości, które powinny skłonić Cię do wizyty u lekarza i rozszerzeniu diagnostyki.
Co oznacza obniżona liczba limfocytów we krwi?
Zarówno niski poziom limfocytów, jak i ich podwyższony poziom są równie niepokojące.. Mogą one świadczyć o: [2]
- układowych chorobach tkanki łącznej,
- zakażeniach wirusowych (HIV, COVID),
- sepsa,
- niewydolność nerek,
- sarkoidoza,
- zespół Cushinga,
- niektóre wrodzone niedobory odporności.
Niski poziom limfocytów może występować podczas radioterapii i chemioterapii, po stosowaniu glikokortykosteroidów lub leków immunosupresyjnych. Może również się pojawić po przeszczepach narządów. [2]
Spadek liczby limfocytów może być również wywołany silnym stresem, niedożywieniem, intensywnym wysiłkiem fizycznym oraz infekcjami.
Jak sprawdzić poziom limfocytów poprzez badania krwi?
Regularnie wykonywana morfologia krwi z rozmazem to jedno z ważniejszych działań profilaktycznych. Umożliwia ocenę stanu zdrowia organizmu, zweryfikowanie występowania stanów zapalnych czy niedoborów witamin i składników mineralnych. To również badanie, które jest wstępem do dalszej diagnostyki. [3,4]
Interpretacja badania laboratoryjnego polega na ocenie jego wiarygodności i porównaniu wyników z zakresami referencyjnymi, które mogą różnić się w zależności od laboratorium. Nie należy robić tego samodzielnie, dlatego konieczna jest wizyta u lekarza. Krew należy pobierać od pacjenta na czczo, w warunkach spoczynkowych lub w pozycji siedzącej. Prawidłowe przygotowanie do badania pozwala uzyskać wiarygodny wynik. [4]
Jakie są choroby związane z limfocytami?
Limfocyty są kluczowymi komórkami układu odpornościowego, które odgrywają centralną rolę w obronie organizmu przed infekcjami i nowotworami. Zaburzenia w liczbie lub funkcji limfocytów mogą prowadzić do różnych chorób: [1]
Limfocytoza to stan podwyższonej liczby limfocytów, spowodowany m.in. infekcjami wirusowymi, chorobami autoimmunologicznymi i nowotworami.[1, 5]
Limfopenia to obniżona liczba limfocytów, wynikająca z zakażeń wirusowych, chorób autoimmunologicznych lub leczenia.[1, 5]
Choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów i toczeń rumieniowaty, powodują, że układ odpornościowy atakuje własne komórki.[5]
Nowotwory układu limfatycznego, takie jak przewlekła białaczka limfocytowa i chłoniaki, wpływają na limfocyty, prowadząc do ich nadmiernego wzrostu lub nieprawidłowego funkcjonowania. [5]
Pierwotne niedobory odporności
Pierwotne niedobory odporności (PID) to wrodzone zaburzenia wynikające z defektów genetycznych wpływających na rozwój i funkcjonowanie limfocytów. Ciężki złożony niedobór odporności (SCID) jest jednym z przykładów, gdzie zmniejszona liczba lub dysfunkcja limfocytów T i B prowadzi do ciężkich, nawracających infekcji. [1]. Zarówno obniżona, jak i podwyższona liczba limfocytów we krwi skłania do rozszerzenia diagnostyki.
Bibliografia
- J. Gołąb i in., Immunologia, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2017.
- B. Solnica, Limfocyty, https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.27.1.121. Dostęp: 21.11.2024
- A.Szaflarska i in., Krótka charakterystyka mechanizmów tolerancji immunologicznej, “Przegląd Lekarski”, 2015/72, 12, s.
- A.Szutowicz i in., Diagnostyka Laboratoryjna, Tom 1, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2009.
- A.Jasiulewicz i in., Rola limfocytów B w mechanizmach patogenezy wybranych chorób, “Forum Medycyny Rodzinnej” 2011, tom 5, nr 1, s. 37–46.
Materiał powstał z inicjatywy Takeda. Informacje te są dostępne dla opinii publicznej, wyłącznie dla celów informacyjnych. Nie stanowią konsultacji medycznej, celem uzyskania porady należy skontaktować się z lekarzem.