Agammaglobulinemia sprzężona z chromosomem X (XLA ang. X-linked)

Agammaglobulinemia sprzężona z chromosomem X (w skrócie XLA) jest jednym z pierwszych odkrytych pierwotnych niedoborów odporności. Osoby z agammaglobulinemią często chorują, ponieważ ich organizm nie wytwarza dojrzałych form limfocytów B, a tym samym immunoglobulin. Agammaglobulinemia jest chorobą dziedziczną i występuje przede wszystkim u chłopców i mężczyzn.

Co to jest Agammaglobulinemia sprzężona z chromosomem X?

Agammaglobulinemia jest zaburzeniem dziedzicznym, w którym występuje mutacja w genie odpowiedzialnym za prawidłowy rozwój komórek B. Gen ten zlokalizowany jest na chromosomie X, stąd nazwa Agammaglobulinemia sprzężona z chromosomem X. Normalny rozwój komórek plazmatycznych jest stopniowym procesem, który rozpoczyna się od komórek macierzystych, powstających w szpiku kostnym. Komórki macierzyste mogą przekształcić się w komórki plazmatyczne produkujące immunoglobuliny w wieloetapowym procesie. Mutacja powodująca agammaglobulinemię uniemożliwia komórkom limfocytom pre-B przekształcenie się w dojrzałe limfocyty B. Bez limfocytów B osoby z tą chorobą mają poważny niedobór immunoglobulin. Agammaglobulinemia została odkryta jako jeden z pierwszych pierwotnych niedoborów odporności i jest również nazywana agammaglobulinemią Brutona, od nazwiska człowieka, który ją odkrył.

Jak powstaje Agammaglobulinemia sprzężona z chromosomem X?

Agammaglobulinemia jest chorobą dziedziczną, przekazywaną w rodzinie jako zaburzenie recesywne sprzężone z chromosomem X. XLA jest zaburzeniem sprzężonym z chromosomem X, dlatego dotyczy przede wszystkim chłopców. Z racji, że znany jest już gen, na który oddziałuje choroba, kobiety będące krewnymi osób z XLA mogą również zostać poddane badaniom, aby sprawdzić, czy u nich również występuje mutacja w tym genie.

Dolegliwości i objawy

U osób z tą chorobą często występują infekcje uszu, zatok i dróg oddechowych, w tym płuc. Ponadto może dojść do infekcji krwi, kości, stawów, mózgu lub innych narządów wewnętrznych. Problemem mogą być również infekcje przewodu pokarmowego. Czasami osoby z agammaglobulinemią mają problemy z infekcjami skóry. Badanie przedmiotowe wykazuje bardzo małe migdałki i węzły chłonne (szyjne) u większości pacjentów. Dzieje się tak, ponieważ większość masy migdałków i węzłów chłonnych składa się z limfocytów B. Osoby z agammaglobulinemią nie mają limfocytów B, więc masa ich tkanek limfatycznych również jest mniejsza.

Diagnoza

Agammaglobulinemię można rozpoznać w trzech etapach:

Badania w kierunku XLA rozpoczynają się od badania krwi, które sprawdza ilość immunoglobulin (IgG, IgM i IgA) we krwi; u większości osób z agammaglobulinemią immunoglobuliny te nie występują lub występują w niewielkich ilościach.

Jeśli wstępne badanie krwi sugeruje, że dana osoba ma agammaglobulinemię, wówczas dodatkowe badanie krwi pozwoli sprawdzić ilość limfocytów B. Te komórki odpornościowe nie są wytwarzane w przypadku agammaglobulinemii, a niska liczba limfocytów B we krwi jest najbardziej wiarygodnym wskaźnikiem XLA.

Diagnozę może potwierdzić test, który wykrywa brak białka zwanego kinazą tyrozynową Brutona (BTK), które jest związane z agammaglobulinemią lub przez wykrycie nieprawidłowości w genie BTK.

Referencje

Handbook For Primary Immunodeficiency Diseases; https://primaryimmune.org/sites/default/files/publications/IDF%20Patient%20%26%20Family%20Handbook%20for%20Primary%20Immunodeficiency%20Diseases%2C%206th%20Edition.pdf, dostęp: 07/2022.

C-ANPROM/PL/GEN/0035, 07/2022

Dowiedz się więcej

Publikacje Niedobory Odporności

Czy powinniśmy się obawiać niedoboru IgA?

Selektywny niedobór IgA to najczęściej występujący pierwotny niedobór odporności. U większości osób nie daje żadnych objawów, co bardzo utrudnia diagnostykę. Niepokojące mogą być przedłużające się […]

Publikacje Niedobory Odporności

Immunoglobuliny typu A (IgA) – jaką pełnią rolę i kiedy wykonać badanie?

Immunoglobuliny typu A biorą udział w reakcji odpornościowej organizmu. Ta grupa białek znajduje się w różnego rodzaju wydzielinach, których zadaniem jest ochrona organizmu przed działaniem […]

Kobieta w ciąży, po wykonaniu testu, zastanawia się nad możliwością wystąpienia u niej konfliktu serologicznego.

Publikacje Niedobory Odporności

Immunoglobulina w ciąży ‑ co warto wiedzieć o konflikcie serologicznym?

U niektórych kobiet w ciąży podawana jest immunoglobulina anty-D. Działanie to stanowi jeden z elementów profilaktyki konfliktu serologicznego. Dowiedz się, kiedy konieczne jest podanie przeciwciał.