Zespół Wiskotta-Aldricha (WAS ang. Wiskott‑Aldrich syndrome)

Zespół Wiskotta-Aldricha jest pierwotnym niedoborem odporności, który występuje przede wszystkim u płci męskiej. Charakterystyczne w tym zaburzeniu odporności jest to, że osoby z tym zespołem nie tylko łatwiej zapadają na infekcje, ale także doświadczają zaburzeń w zakresie krzepliwości krwi.

Co to jest ZESPÓŁ WISKOTTA-ALDRICHA?

Zespół Wiskotta-Aldricha jest pierwotnym niedoborem odporności, w którym zaburzenie funkcjonowania dotyka zarówno limfocytów B, jak i limfocytów T. Ponadto, płytki krwi (komórki potrzebne do procesu krzepnięcia krwi) są mniejsze pod względem liczby i wielkości. Osoby z WAS doświadczają częstych infekcji bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych, egzemy oraz wykazują większą skłonność do krwawień.

Co jest przyczyną ZESPOŁU WISKOTTA-ALDRICHA?

WAS jest spowodowany mutacjami (błędami) w genie, które produkuje białko nazwane od tego zaburzenia - białko zespołu Wiskotta-Aldricha (WASP). Ponieważ wadliwy gen jest przekazywany przez chromosom X (gen recesywny sprzężony z chromosomem X), WAS mogą dziedziczyć przede wszystkim chłopcy.

Dolegliwości i objawy

Osoby z tą chorobą wykazują klasyczny wzorzec następujących objawów:

Zwiększona skłonność do krwawień spowodowana znacznie zmniejszoną liczbą płytek krwi.

Nawracające infekcje bakteryjne, wirusowe i grzybicze.

Egzemy

U osób z WAS mogą wystąpić różne objawy. Niektórzy mają wszystkie trzy klasyczne objawy, inni doświadczają jedynie niskiej liczby płytek krwi i krwawienia.

Krwawienie Charakterystyczne dla tego syndromu jest zmniejszenie wielkości i liczby płytek krwi. Małe płytki krwi są charakterystyczne dla WAS, a fakt, że płytki są mniejsze pomaga w postawieniu diagnozy. Krwawienie do skóry może powodować niebiesko-czerwone plamki (zwane wybroczynami) o wielkości od małych główek szpilki do dużych siniaków. U chłopców mogą występować krwawe stolce (zwłaszcza w dzieciństwie), krwawienie z dziąseł i przedłużające się krwawienia z nosa. Szczególnie niebezpiecznym powikłaniem jest krwawienie do mózgu.

Infekcje Z powodu niedoboru zarówno limfocytów B jak i limfocytów T, infekcje w przypadku tej choroby są częste i obejmują zatoki, uszy i płuca, łącznie z zapaleniem płuc. Mogą również wystąpić poważniejsze infekcje, takie jak zapalenie opon mózgowych, posocznicay lub infekcje wirusowe.

Egzema Osoby z klasycznym zespołem Wiskotta-Aldricha często cierpią na egzemę. U niemowląt egzema może przypominać ciemieniuchę (żółtawe, grube płatki na skórze głowy) lub ciężkie pieluszkowe zapalenie skóry. U starszych chłopców egzema jest często ograniczona do fałdów skórnych wokół przedniej części łokcia, wokół nadgarstka i szyi oraz za kolanem.

Objawy autoimmunologiczne Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych często występują objawy autoimmunologiczne (schorzenia spowodowane atakiem nieprawidłowo funkcjonującego układu odpornościowego na własne tkanki pacjenta). Najczęstsze z nich to zapalenie naczyń (zapalenie naczyń krwionośnych), niedokrwistość hemolityczna (kiedy organizm niszczy własne krwinki) oraz pierwotna małopłytkowość immunologiczna (ITP) - stan, w którym układ odpornościowy atakuje płytki krwi.

Nowotwór Osoby z WAS mają większe ryzyko rozwoju nowotworu w porównaniu do populacji ogólnej – szacuje się, że u 15-20% pacjentów z WAS rozwinie się w przyszłości choroba nowotworowa. Większość tych nowotworów, takich jak chłoniak i białaczka, jest związana z limfocytami B.

Diagnoza

Ponieważ nieprawidłowe płytki krwi są prawie zawsze obecne, nawet w krwi pępowinowej po urodzeniu, dlatego określenie liczby i wielkości płytek krwi jest najprostszym sposobem zdiagnozowania tej choroby. Płytki krwi są znacznie mniejsze niż normalne płytki krwi. U kilkuletnich dzieci, częstość infekcji i niedobory w układzie odpornościowym mogą być wykorzystane do potwierdzenia diagnozy. Diagnozę potwierdza się wykryciem braku białka WAS w komórkach krwi lub przez identyfikację mutacji w genie WAS.

Referencje

Immunodeficiency Diseases; https://primaryimmune.org/sites/default/files/publications/IDF%20Patient%20%26%20Family%20Handbook%20for%20Primary%20Immunodeficiency%20Diseases%2C%206th%20Edition.pdf, dostęp: 07/2022

C-ANPROM/PL/GEN/0035, 07/2022

Dowiedz się więcej

Publikacje Niedobory Odporności

Czy powinniśmy się obawiać niedoboru IgA?

Selektywny niedobór IgA to najczęściej występujący pierwotny niedobór odporności. U większości osób nie daje żadnych objawów, co bardzo utrudnia diagnostykę. Niepokojące mogą być przedłużające się […]

Publikacje Niedobory Odporności

Immunoglobuliny typu A (IgA) – jaką pełnią rolę i kiedy wykonać badanie?

Immunoglobuliny typu A biorą udział w reakcji odpornościowej organizmu. Ta grupa białek znajduje się w różnego rodzaju wydzielinach, których zadaniem jest ochrona organizmu przed działaniem […]

Kobieta w ciąży, po wykonaniu testu, zastanawia się nad możliwością wystąpienia u niej konfliktu serologicznego.

Publikacje Niedobory Odporności

Immunoglobulina w ciąży ‑ co warto wiedzieć o konflikcie serologicznym?

U niektórych kobiet w ciąży podawana jest immunoglobulina anty-D. Działanie to stanowi jeden z elementów profilaktyki konfliktu serologicznego. Dowiedz się, kiedy konieczne jest podanie przeciwciał.